نص امام جواد بر حضرت قائم


«عَنْ عَبْدِالْعَظيمِ بْنِ عَبْدِاللّهِ الْحَسَنيّ، قالَ: قُلْتُ لِمُحَمَّدِ بْنِ عَليِّ بْنِ مُوسي - عَلَيْهِمُ السَّلام -: إنّي لَأَرجُو أَنْ تَکُونَ الْقائِمَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَما مُلِئَتْ جَوْرًا وَ ظُلْمًا.

فَقالَ - عَلَيّهِ السَّلام -: يا أَباالْقاسِمِ! ما مِنّا إِلّا وِ هُوَ قائِمٌ بِأَمرِ اللّهِ - عَزَّ وَ جَلّ - وَ هادٍ إِلي دينِ اللّه وَ لکِنَّ الْقائِمَ الَّذِي يُطَهِّرُ اللّهُ - عَزَّ وَ جَلّ - بِهِ الْأَرْضَ مِنْ أَهْلِ الْکُفْرِ وَ الْجُحُودِ وَ يَمْلَأُها عَدْلًا وَ قِسْطًا، هُوَ الَّذِي تَخْفَي عَلَي النّاسِ وِلادَتُهُ وَ يَغيبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ وَ يَحْرِمُ عَلَيْهِمْ تَسْمِيَتُهُ وَ هُوَ سَمِيُّ رَسُولِ اللّهِ (ص) وَ کَنِيُّهُ وَ هُوَ الَّذِي تُطْوَي لَهُ الْأَرْضُ وَ يَذِلُّ لَهُ کُلُّ صَعْبٍ [وَ] يَجْتَمِعُ إِلَيْهِ مِنْ أَصْحابِهِ عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ، ثَلاثُمِائَةٍ وَ ثَلاثَةُ عَشَرَ رَجُلًا، مِنْ أَقاصِي الْأَرْضِ، وَ ذلِکَ قَوْلُ اللّهِ - عَزَّ وَ جَلّ -:



[ صفحه 172]



«أَيْنَما تَکُونُوا يَأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمِيعًا إِنَّ اللّهَ عَلي کُلِّ شَيْ ءٍ قَديرٌ» [1] ؛ فَإِذا اجْتَمَعَتْ لَهُ هذِهِ الْعِدَّةُ مِنْ أَهْلِ الاِْخْلاصِ أَظْهَرَ اللّهُ أَمْرَهُ فَإِذا کَمُلَ لَهُ الْعَقْدُ وَ هُوَ عَشَرَةُ آلافِ رَجُلٍ خَرَجَ بِإِذْنِ اللّهِ - عَزَّ وَ جَلّ - فَلايَزالُ يَقْتُلُ أَعْداءَ اللّهِ حَتَّي يَرْضَي اللّهُ - عَزَّ وَ جَلّ.

قالَ عَبْدُ الْعَظيم: فَقُلْتُ لَهُ: يا سَيِّدي! وَ کَيْفَ يَعْلَمُ أَنَّ اللّهَ - عَزَّ وَ جَلّ - قَدْ رَضِيَ؟

قالَ: يُلْقِي في قَلْبِهِ الرَّحْمَةَ، فَإِذا دَخَلَ الْمَدينَةَ أَخْرَجَ اللّاتَ و الْعُزّي فَأَحْرَقَهُما.» [2] .

(يعني:

از عَبْدُالعَظيم بنِ عبداللّهِ حَسَني [3] منقول است که گفت: به محمّد بن عليّ بن موسي [يعني: إمامِ جواد] - عليهم السّلام - گفتم:

من اُميد دارم که شخصِ شما آن بَرپايْ دارنده (/ قائِم) از خاندانِ محمّد باشيد که زمين را - همانگونه که از جور و ظلم پُر شده است - از قِسط و عدل پُر مي سازد.

إمام - عليه السّلام - فرمود: اي أبوالقاسم! هيچيک از ما نيست که بَرپايْ دارنده أمرِ خدايْ - عَزَّ وَ جَلّ - و راهنما به سويِ دينِ خدا نباشد، وليک آن بَرپايْ دارنده (/ قائِم) که خداوند - عَزَّ وَ جَلَّ - به وسيله او زمين را از أهلِ کُفر و إنکار پاک مي سازد و از عدل و قِسط پُر مي کُنَد، هموست که ولادتِ او بر مردمان پوشيده باشد و خودِ او از چشمِ ايشان نهان گردد و نام بُردنش بر ايشان حرام باشد [4] و او هَمْنام و هَمْ کُنيه يِ رسولِ خدا (ص) است و اوست که زمين از برايش درنورديده آيد [5] ، و هر دشوار پيشِ او خوار گردد، و از دورترين جايهايِ زمين، از يارانش به شمارِ أهلِ بدر، سيصد و سيزده مَرد، برِ او گِرْد آيند و اين سخنِ خدايْ - عَزَّ وَ جَلّ - است که: «هرجا که



[ صفحه 173]



باشيد خداوند همگي تان را بياوَرَد؛ که خداوند بر هر چيز تواناست» [6] ؛ پس چون اين شمار از أهلِ إخلاص، از برايِ او گِرد آيند، خداوند أمرش را آشکار کُنَد، و چون «عقد» - که ده هزار مَرد است - برايِ او فراهم آيد، به إذنِ خدايْ - عَزَّ وَ جَلّ - خروج کُنَد و پيوسته دشمنانِ خدايْ را به قتل آرَد تا جائي که خداوند - عَزَّ وَ جَلّ - خُشنود گردد.

عبدالعظيم گفت: او را گفتم: سَروَرَم! چگونه بدانَد که خدايْ - عَزَّ وَ جَلّ - خُشنود شده است؟

فرمود: در دلِ او رَحْمَت اَفکَنَد؛ و چون به مدينه درآيد، لات و عُزّي را بيرون آرَد و بسوزانَد.).



[ صفحه 177]




پاورقي

[1] سوره بقره، آيه 148.

[2] کمال الدّين و تمام النّعمة / 378 - 377 «؛ و نگر: پهلوان، 71:2 و 72؛ و: کمره اي، 49:2 و 50؛ و نيز نگر: کفاية الأثرِ خزاز، ص 277 و 278؛ و: الاِحتجاجِ طَبْرِسي، 481:2 و 482، ط. أسوه؛ و: وسائل الشّيعة، ط. مؤسّسة آل البيت عليهم السّلام لإحياءالتُّراث، 242:16 و 243؛ و: بحارالأنوار، 32:51 و 157 و 283:52 (ط. 110 جلدي مؤسّسة الوفاء بيروت)، تفسير نورالثّقلين، تحقيق الرّسوليّ المحلّاتي، قم: المطبعة العلميّة، 138:1 و 139؛ و: مستدرک الوسائل 283:12؛ و: موسوعة کلمات الإمام الجواد عليه السّلام، ط. 1، ص 113 و 114».

[3] «أبوالقاسم عبدالعظيم بن عبداللّه بن علي بن الحَسَن بن زيد بن السّبْط الأکبر الإمام الحَسَن المُجتبي - عليه السَّلام - (معروف به: عبدالعظيمِ حَسَني)، از أعاظمِ زاد و رودِ أميرِ مؤمنان و زهرايِ بتول - صَلَواتُ اللّهِ و سَلامُهُ عَلَيهِما - و از يارانِ بزرگوار و اَرجدارِ إمامِ جواد و إمامِ هادي - عليهما السّلام - بشمارست. برخي او را از أصحاب إمامِ هشتم - عليه السّلام - نيز قلمداد کرده اند و احتمالِ اين که به محضرِ إمامِ عسکري - عليه السّلام - هم شرفياب شده باشد، نيرومند است.

أئمّه أطهار - عليهم السّلام - او را گرامي مي داشته اند.

مرقدِ اين بزرگوار در ري، از ديرباز زيارتگاهي موردِ توجّه و احترام و اعتبار بوده است، و در مأثور، زيارتِ آن جَناب دارايِ پاداشي سترگ دانسته شده.

اين بزرگوار که در ميانِ عمومِ ايرانيان به نام «شاهزاده عبدالعظيم» شهرت دارد، مُحَدِّثي جليل به شمار مي آيد و از وي بيش از 33 روايت در «کتبِ أربعه» آمده است.

حضرتِ عبدالعظيم کتابي به نامِ خُطَب أميرالمؤمنين عليه السَّلام تأليف کرده است که متأسفانه به دستِ ما نرسيده.

نگر: الموسوعة الرّجاليّة الميسّرة 484:1؛ و: شرحِ حديثِ عَرضِ دين، آيةاللّه صافيِ گلپايگاني، ص 36 و 37؛ و: فهرس التّراث 270:1 و 271؛ و: مجمع الرّجال 97:4 و 98؛ و: خاندانِ وحي [عليهم السّلام]، قُرَشي، ص 698 و 699».

[4] «درباره پُرسمانِ حرمتِ نام بردن از آن حضرت، در پيشگفتارِ تَرجُمان سخن گفته شد».

[5] «در اين باره، نگر: متنِ حديثِ 32 و پينوشتِ 6 در بخشِ پينوشتهايِ همان حديث».

[6] «ترجَمه همان بهره از آيتِ 148 سوره بقره است که در متن بيامده بود. مرحومِ فيض - رضوانُ اللّهِ عليه - در تفسيرِ صافي (تحقيق الأميني، 301:1) - پس از إشاره به قولي که اين عبارتِ شريفِ قرآني را مربوط به حشرِ روزِ رستاخيز مي دانَد - خاطرنشان مي کند بنا بر أَخبارِ أهل البَيْت - عليهم السّلام -، مرادِ اين عبارتِ قرآني، أصحابِ حضرتِ مَهدي - عليه السّلام - اند که در آخِرالزّمان گِردآورده مي شوند».