مقدمه


دعا و توسل، دو نياز آدمي و دو بال پرواز او براي فرار از دل مردگي حاکم بر فضاي زندان دنيا هستند. همين امر انسان را بر آن مي دارد تا در پي دست يابي به عواملي باشد که او را در راه درک مفاهيم ادعيه و زيارات ياري مي رسانند. در ميان اين عوامل، دقت در فرازهاي دعا، سهم بسزايي در فهم معناي روح بخش آن ايفا مي کند؛ يعني فهم سير و انتقالاتي که براي تربيت روح انسان ها در نيايش هاي معصومين عليهم السلام است، همانطور که نياز به ترجمه و شرح واژگان دارد، محتاج آگاهي از اسرار پنهان در بين فقرات و نظم و سياق کلي آن ها نيز مي باشد؛ زيرا ترکيب کلّي و مجموعه ي فرازهاي دعا، منظومه ي به هم پيوسته اي هستند که بر زبان اولياي خداعليهم السلام براي رشد و صعود و در نهايت تقرب روح آدمي به معبود يکتا،جاري شده اند.ترتيب و فراز و نشيب دعا با نيازهاي پيچيده روح انساني،هماهنگ است. معصوم عليه السلام با نگاه جامعي که به مجموعه ي ابعاد وجودي انسان دارد و مي خواهد او را به سوي سعادت رهنمايي کند، به يقين با ظرافت و دقت ويژه اي سخن مي گويد تا روان آدمي را از مرحله اي به مرحله ي عالي تري حرکت دهد. همين است که نمي توان هيچ کلمه اي را جايگزين کلمه ي ديگري کرد يا فرازها و جملات دعا را با يکديگر جابه جا کرد.

بنابراين، دقت در کلمات و نوع واژگان، فرازها و فقرات دعا براي فهم بهتر نقل و انتقالاتي که در آن جريان دارد، امري لازم است. ما در اين نوشتار در صدد آنيم تا با چنين ديدگاهي، به شرح و بيان ارتباط بين فرازهاي دعاي شريف ندبه بپردازيم. باشد که در راه کشف مقصود نهايي اين دعاي ملکوتي مورد توجه و عنايت آن غايبي که وجودش از ميان ما خالي نيست، قرار گيريم.پيش از پرداختن به اصل بحث، بهتر است مطالبي را جهت آشنايي با سند اين دعاي شريف بيان کنيم.