حضرت خضر


اگر بخواهيم از احاديث شريفه رسول اکرم (ص) و پيشوايان معصوم (ع) نيز کمک بگيريم بر وسعت بحث افزوده خواهد شد زيرا مطابق احاديث فراواني که اطمينان آور است حضرت خضر (معاصر حضرت موسي) نيز هنوز زنده است و تا ظهور حضرت مهدي (ع) زنده خواهد ماند، و هم اکنون عمر او بالغ بر 6000 سال مي باشد. [1] داستان حضرت خضر و حضرت موسي در قرآن کريم در سوره کهف آيه هاي 82 - 60 آمده است. حضرت موسي آگاه مي شود که در زير آسمان مرد دانشمندي هست که مقام علمي اش از حضرت موسي بالاتر است، از خداوند درخواست مي کند که جاي او را به حضرت موسي بيان کند تا به پيش او رفته از محضرش استفاده نمايد. خداوند جاي او را به موسي بيان مي فرمايد. حضرت موسي رخت سفر بربسته به سوي آن معلم بزرگ راه مي افتد. پس از طي منازل سرانجام به مقصود خود نائل شده به ديدار او موفق مي شود. حضرت خضر مي فرمايد که تو نمي تواني با من شرط مصاحبت را به جاي آوري. حضرت موسي با او پيمان مي بندد که در کارهاي او مداخله نکند و بر او خورده نگيرد. ولي هنگامي که در حضور او راهي سفر مي شوند سه کار غير موجه (از نظر موسي) از او سر مي زند:

1 - کشتي را سوراخ مي کند.



[ صفحه 97]



2- جواني را مي کشد.

3 - ديوار مخروبه اي را بدون اجرت بنا مي کند. در هر سه مورد حضرت موسي زبان به اعتراض مي گشايد و در نتيه از مصاحبت او محروم مي گردد. [2] روي اين بيان حضرت خضر در زمان حضرت موسي پيامبري بزرگوار بود و از پيامبري اولوالعزم چون موسي مقام علمي اش بالاتر بود. حمد الله مستوفي مي نويسد: اوالعزم بودن حضرت خضر، صريح روايات اسلامي است. [3] ولي در مورد اينکه او به کدام قوم مبعوث بوده و در زمان حضرت موسي چقدر از عمر او مي گذشت اختلاف فراوان هست:

1 - او فرزند آدم بود. [4] .

2 - او نواده آدم بود.

3 - او معاصر حضرت ابراهيم بود. [5] .

4 - از پيامبران بني اسرائيل بود.

5 - معاصر ذوالقرنين و در سپاه او بود. طبري مي نويسد: قول نزديک به حق اينست که او پيش از موسي و معاصر فريدون و ذوالقرنين بود. [6] .



[ صفحه 98]



در مورد اسم او مشهور اينست که اسمش ايليا است [7] ولي مرحوم طريحي مي فرمايد که قول صحيح اينست که بليا باشد [8] ، آنچه مسلم است اينست که خضر لقب اوست. در مورد اينکه چرا حضرت خضر زنده جاويد است؟ و از اين عمر بسيار طولاني برخوردار شده است؟ باز اختلاف هست که به برخي از آنها اشاره مي کنيم:

1 - خداوند به او اين عمر طولاني را داده تا دجال را تکذيب کند. [9] .

2 - حضرت آدم در حق او دعا نمود که تا روز قيامت زنده بماند. [10] .

3 - او در پيشاپيش سپاه ذوالقرنين بود و هنگامي که به ظلمات رسيد از آب حيات خورد. [11] .

4 - تا گواه عمر طولاني حضرت ولي عصر (عج) باشد: امام صادق در حديث مفصلي که از عمر طولاني حضرت مهدي (عج) بحث مي کند، مي فرمايد: در علم خدا مقدر بود که قائم



[ صفحه 99]



آل محمد عمر بسيار طولاني داشته باشد. چون خدا مي دانست که بسياري از مردم در زمان غيبت از عمر طولاني آن حضرت به ترديد خواهند افتاد، به بنده صالح خود خضر نيز عمر طولاني عطا فرمود. و اين عمر طولاني صرفا براي اينست که مومنان بتوانند به استناد عمر طولاني او به عمر طولاني قائم ما استدلال کنند تا حجت بر دشمنان تمام شود و کسي را بر خدا عذري نباشد. [12] از اين حديث استفاده مي شود که عمر طولاني حضرت خضر صرفا براي اثبات عمر طولاني حضرت ولي عصر (عج) مي باشد.


پاورقي

[1] يوم الخلاص، ص 157.

[2] متن اين حوادث همراه با علل آنها در قرآن کريم آمده است (سوره کهف آيه هاي 82 - 60).

[3] تاريخ گزيده ص 20.

[4] الميزان ج 13 ص 353.

[5] تاج العروس، ج 3 ص 181.

[6] تاريخ طبري، ج 1 ص 416.

[7] الموسوعه العربيه الميسره، ص 758.

[8] مجمع البحرين ص 246، مجمع البيان ج 6 ص 483 و تاريخ طبري ج 1 ص 415.

[9] الميزان ج 13 ص 353.

[10] کنز الفوائد کراجکي ص 248.

[11] تفسير عياشي، ج 2 ص 341، تاريخ گزيده ص 37 و 97، و تاريخ طبري ج 1 ص 414.

[12] کمال الدين ص 357، بشاره الاسلام ص 142، بحار الانوار ج 51 ص 222، غيبت شيخ طوسي ص 108، منتخب الاثر ص 259 و ينابيع الموده ص 455.