سبک عراقي


اين سبک شعري از سده ي ششم هجري به بعد، مجال ظهور در عرصه ي شعر فارسي پيدا کرد. بسياري از آثار منظوم فارسي، خصوصاً غزلياتي که شور و حال خاص به خود را دارند، با استفاده از سبک شعري آفريده شده اند. شيخ مصلح الدين سعدي شيرازي (متوفاي 691 ه.ق) و لسان الغيب حافظ شيرازي (متوفاي 791 ه.ق) از نمايندگان پرآوازه ي سبک عراقي اند.

در سبک عراقي، پرهيز از غموض و پيچيدگي و سلاست و رواني و سادگي و رسايي کلام و شيوه ي بياني مطرح است.



[ صفحه 326]



اين غزل معروف حافظ که زبانزد خاص و عام است و از قراين بسياري که در آن موج مي زند پيداست که به ياد امام زمان عليه السلام سروده شده، از نمونه هاي بارز شعر مهدوي در سبک عراقي است:



مژده اي دل! که مسيحا نفسي مي آيد

که ز انفاس خوشش بوي کسي مي آيد



از غم هجر مکن ناله و فرياد که دوش

زده ام فالي و فرياد رسي مي آيد



ز آتش وادي ايمن نه منم خرم و بس

موسي اينجا به اميد قبسي مي آيد



هيچ کس نيست که در کوي تواش کاري نيست

هر کس آنجا به طريق هوسي مي آيد



کس ندانست که منزلگه معشوق کجاست

اين قدر هست که بانگ جرسي مي آيد



جرعه اي ده که به ميخانه ي ارباب کرم

هر حريفي ز پي ملتمسي مي آيد



دوست را گر سر پرسيدن بيمار غم است

گو بيا خوش که هنوزش نفسي مي آيد



خبر بلبل اين باغ بپرسيد که من

ناله اي مي شنوم کز قفسي مي آيد



يار دارد سر صيد دل «حافظ» ياران!

شاهبازي به شکار مگسي مي آيد



و اين غزل شيواي محمود شريف صادقي (وفا) از نمونه هاي برگزيده ي شعر مهدوي در سبک عراقي در روزگار ما است:



[ صفحه 327]





از طلعت زيباي تو گر پرده برافتد

ماه از نظر مردم صاحبنظر افتد



گر پيش رخت گل بزند لاف نکويي

از شاخه به يک جنبش باد سحر افتد



در باده ي عشق تو ندانم چه اثرهاست؟

کز خويش - هر آن کس که خورد - بيخبر افتد



با گام هوس هر که ره عشق تو پويد

با هر قدمي، مرحله اي دورتر افتد



اي حجت ثاني عشر! اي مهر جهانتاب!

از طلعت زيباي تو کي پرده برافتد؟



گر ديدن روي تو به مرگ است ميسر

با شوق دهم جان که به رويت نظر افتد



از فخر زنم طعنه بر افلاک چو گردي

از رهگذرت بر من بي پا و سر افتد



اي منجي عالم! ستم و جور شد از حد

بازآ که ز دست متعدي سپر افتد



پر مظلمه شد دهر، بيا تا شجر عدل

در سايه ي جان پرور تو بارور افتد



گر قوت دل منتظران خون جگر شد

غم نيست، که وصل تو به خون جگر افتد



اي منتقم خون شهيدان ره حق!

مپسند که خون هاي مقدس، هدر افتد



گويند: دعاي سحري راست اثرها

لطفي، که دعاهاي «وفا» کارگر افتد [1] .




پاورقي

[1] خوشه هاي طلايي، ص 141 و 142.