بديهي است آنچه در بررسي و شناخت يک فکر اصل و آغاز کار است معقول بودن و خردپسند بودن آن است به اين معني که عقل امکان آن را بپذيرد و نتواند آن را به طور جزم انکار کند و قبول امکان آن را غير عقلائي بداند در تمام مسائل علمي و غير علمي اين قانون جريان دارد که اول بايد امکان آن پذيرفته شود و احتمال واقعيت داشتن يا واقعيت يافتن آن در نظر عقل مردود نباشد.

مثلا اگر بخواهيم وقوع اجتماع نقيضين و اجتماع ضدين يا ارتفاع نقيضين يا پيش بودن وجود چيزي را بر خودش بررسي کنيم بايد نخست امکان اين مسائل را پذيرفته و الا اگر امکان آن را معقول نشناسيم سخن از وقوع يا عدم وقوع آن به ميان آوردن غلط و سفاهت است و بالاخره بر اين اساس است که فرضيه هاي علمي مختلف در چگونگي پيدايش جهان، پيدايش زمين،پيدايش حيات پايان جهان تحولالت کيهاني و صدها مسئله ديگر قابل بحث و بررسي معقول مي شود. و پس از اينکه اين اصل در هر مسئله اي جاري شد و امکان آن را عقل قبول کرد و



[ صفحه 16]



احتمال آن را رد ننمود اثبات آن اگرچه وقوعش محسوس نباشد از راه وحي و اخبار انبياء بلکه خبر اشخاص موثق و افرادي که داعي به دروغ گفتن ندارند عقلائي و صحيح مي باشد.

لذا به نقل ديگران به وجود بسياري از موجودات کوچک و بزرگ و حوادث جوي و گذشته و آينده اکتفا مي شود، و به اخبار انبياء از وجود ملائکه و عالم غيب و بهشت و جهنم و امور ديگر اعتماد و اطمينان و يقين حاصل مي گردد و اين روش کاملا عقلائي و منطقي است و تخلف از آن خلاف عقل است.

اصالت عقيده به مهدويت از اين جهت محتاج به هيج بياني نيست هر عاقلي امکان آن را تصديق مي کند، و هيچ خردمندي آن را رد نمي نمايد و اظهار شک و ترديد را در آن جايز نمي داند هر چه بينديشيم و هر انديشمندي آنچه بينديشد نمي تواند در اصالت مهدويت از اين جهت ايرادي يا حرفي بزند هميشه اين اصالت براي مسئله مهدويت و ظهور مصلح آخر الزمان در بين ملل و امم و مسلمين و حتي آنانکه به آن معتقد نيستند مسلم و ثابت بوده است و حتي از بسياري از عقايد ديني ديگر امکان آن اگر به ذهن نزديکتر نباشد دورتر نيست و لذا از قرن دوم به بعد که بعض مجادلات و بحثها در بين مسلمانان رواج گرفت و پيرامون بسياري از مسائل اسلامي سخن گفته و رد و قبول داشتند اين موضوع اصلا و هرگز مورد شبهه و ايرادي قرار نگرفت چون به هيچ وجه شبهه يا آنچه



[ صفحه 17]



شبيه شبهه باشد در آن راه ندارد پس اصالت مهدويت از اين جهت صددرصد معتبر و عقلاني و منطقي است و بيش از اين نياز به توضيح ندارد.



[ صفحه 19]