و در اين دعا به ده طريق عبارت ندبه مي کند، 1: به کلمه اين يعني اين بزرگان دين کجايند، 2- به کلمه ي بابي انت و امي يعني پدر و مادرم فداي تو باد: 3- به کلمه نداء که امام زمان را ندا مي کند 4- به کلمه ليت شعري، 5- به کلمه عزيز علي 6- به کلمه بنفسي انت 7- به کلمه الي متي: 8 به کلمه ي هل، 9- به کلمه متي، 10- به خدا استغاثه کردن که شرح هر يک مفصلا مي آيد و صالح به معني شايسته و از القاب اميرالمؤمنين (ع) است که در تفسير آيه 4 سوره تحريم 66 فان الله هو مولاه و جبرئيل و صالح المؤمنين

يعني خدا و جبرئيل و شايسته اي از مؤمنان ياور پيغمبرند، نقل است از مجمع از حضرت باقر (ع) که پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم دو مرتبه حضرت علي عليه السلام را معرفي فرمود، يکي در موقعي که فرمود من کنت مولاه فعلي مولاه و ديگر چون اين آيه نازل شد دست علي (ع) را گرفت و فرمود ايها الناس هذا صالح المؤمنين. و از اسماء بنت عميس رسيد که پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمود صالح المؤمنين علي بن ابي طالب است.

و صادق به معني راستگو. ولي در اينجا مراد راستگوي در امامت و از القاب ائمه است، که در تفسير آيه 120 سوره توبه 9 و کونوا مع الصادقين يعني با راستگويان باشيد.

از حضرت باقر عليه السلام رسيده که فرمود يعني با آل پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم



[ صفحه 219]



باشيد و از حضرت امام رضا عليه السلام رسيده که الصادقون الائمه يعني مراد از راستگويان ائمه مي باشند.

و اطلاق شمس و قمر و نجوم بر ائمه (ع) از باب استعاره و تشبيه معقول به محسوس است، که آفتاب و ماه و ستاره ها عالم حس و دنيا را روشن و تاريکي را برطرف مي نمايند، و ائمه اطهار بانوار علم و فضايل؛ دلهاي عالميان را روشن و تاريکي کفر و ضلالت و جهالت را برطرف مي نمايند و در صفحه 203 خبري بر طبق اين معني اشاره شد، و در زيارت وارث است اشهد انک کنت نورا في الاصلاب الشامخه والارحام المطهرة مني تو نوري بودي در صلب هاي رفيعه، و رحم هاي پاکيزه.

و شرح آنکه ائمه (ع) ستون هاي علم مي باشند، از عبارت انا مدينة العلم و علي بابها در صفحه 108 معلوم مي شود. بلکه وجداني است که ائمه (ع) سرچشمه علوم مي باشند،

توضيح، اين ناله ها و ندبه ها و اجتماعات و صداي شيعيان سبب ترقي عالم تشيع؛ و شکست دشمنان دين است، و اگر اين طريقه از اول تبود اين مذهب ضعيف بلکه منسوخ مي گرديد، به نداء مظلوميت حسين عليه السلام خلافت بني اميه منقرض و افراد ايشان تا آخر نابود شدند.