قصه ابراهيم و علت آنکه خدا او را خليل خود خواند و آداب ده گا


اصل - و بعض اتخذته لنفسک خليلا.

ترجمه - و بعضي را برگزيدي، و او را براي خود خليل و دوست قرار دادي.

شرح - مراد از اين بعض، حضرت ابراهيم عليه السلام است.

حضرت رضا عليه السلام مي فرمايد که: خدا ابراهيم را خليل خود خواند، براي اينکه هيچ سائلي را از در خود محروم نمي فرمود، و به غير از در خانه ي خدا دست مسئلت دراز نمي نمود.

و در خبري حضرت صادق عليه السلام فرمود: براي کثرت سجود او بود.

و حضرت هادي عليه السلام فرمود: براي کثرت صلوات او بر محمد و آل او صلي الله عليه و اله و سلم بود.

و جابر گويد که: از پيغمبر صلي الله عليه و اله و سلم شنيدم که فرمود: مااتخذ الله ابراهيم خليلا الا لاطعامه الطعام، و صلوته بالليل و الناس نيام.

خدا ابراهيم را خليل خود نخواند مگر براي آنکه اطعام



[ صفحه 36]



طعام مي فرمود، و در وقتي که مردم به خواب بودند نماز شب بجا مي آورد.

و يکي از القاب ابراهيم، حنيف است: که در سوره ي 16 نحل آيه ي 124 فرمايد: ثم أوحينا اليک ان اتبع ملة ابراهيم حنيفا.

و آن براي آداب حنيفه ي ده گانه او است که ابراهيم (ع) به آن عمل کرده، و در اين امت هم جاري است، که پنج آنها در سر است 1- سر تراشيدن 2- شارب گرفتن 3- ريش گذاشتن 4- مسواک زدن 5- خلال کردن، و پنج آنها در بدن 1- غسل جنابت 2- طهارت به آب 3- ناخن گرفتن 4- موي از بدن ستررن 5- ختنه کردن.

اصل - و سئلک لسان صدق في الاخرين. فاجبته و جعلت ذلک عليا

ترجمه - و او از تو سؤال نمود که: بنام نيک در آخرالزمان نام برده شود؛ پس سؤال او را اجابت فرمودي، و نام او را تا آخرالزمان بلند نمودي.

شرح - اشاره است به آيه ي 84 سوره ي 26 شعراء:

واجعل لي لسان صدق في الاخرين.

يعني: (ابراهيم دعا کرد که خدايا) لسان صدق، و نام نيک براي من در آخرين از امتها مقرر فرماي.

بعضي گفته اند. مراد آن است که نام او به نيکي تا آخرالزمان



[ صفحه 37]



برده شود. و بعضي گفته اند، مراد از لسان، فرزند باشد، يعني فرزندي که محمد باشد از خدا خواهش نمود. و در سوره ي 19 مريم، آيه ي 51 فرمايد:

و وهبنا لهم من رحمتنا و جعلنا لهم لسان صدق عليا - يعني. و بخشيديم براي ابراهيم و ذريه ي او رحمت خود را و قرار داديم براي ايشان نام نيک بلندي را.

و در بحار است که، ابوبصير از حضرت صادق (ع) روايت مي کند که ابراهيم دعا کرد که لسان صدق در آخرالزمان براي او قرار دهد، پس خداوند براي اجابت دعاء او در اين آيه خبر مي دهد، و مراد از علي در اين آيه، علي بن ابي طالب عليه السلام است.

و در تفسير علي بن ابراهيم، از حضرت امام حسن عسکري (ع) روايت کند که، مرا از کلمه ي رحمتنا رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم، و مراد از کلمه ي لسان صدق عليا اميرالمؤمنين عليه السلام است.