اصل - و ذلک بعد أن بوئته مبوء صدق من أهله.

ترجمه - و اين پايداري دين را براي پيغمبر صلي الله عليه و اله و سلم مقرر داشتي، پس از آنکه مهيا نمودي براي حفظ دين او کساني را که از خانواده ي او باشند که از روي صدق و درستي خودشان را براي دين مهيا دارند.

شرح - اين جمله اشاره است به آيه ي 27 سوره ي 22 حج.

و اذ بوئنا لابراهيم مکان البيت أن لا تشرک بي شيئا.

يعني: ياد کن اي پيغمبر زماني را که مهيا نموديم براي ابراهيم مکان خانه ي کعبه را، و خطاب شد به او که: چيزي را شريک من قرار مده. خداوند خانواده ي ابراهيم عليه السلام را - که جد پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم است - در مکه که خانه ي محترمي است، براي تأسيس بنيان دين و شريعت، جاي داد. و ابتداي اين امر زماني شد که به دستور خداوند



[ صفحه 62]



ابراهيم فرزند خود اسمعيل را در طفوليت با مادرش هاجر، در زمين مکه، در زماني که آبادي نبود و زمين بي اب و گياهي بود، جاي داد که در سوره ي 14ابراهيم، آيه ي 40 فرمايد:

ربنا اني أسکنت من ذريتي بواد غير ذي زرع عند بيتک المحرم، ربنا ليقيموا الصلوة فاجعل أفئدة من الناس تهوي اليهم.

يعني: پروردگار ذريه ي خود را در اين وادي لم يزرع، کنار خانه ي تو جاي دادم؛ تا آنکه نماز و ديانت را بر پاي دارند، پس دلهاي مردم را دوستدار ايشان گردان.

علي بن ابراهيم، از حضرت باقر عليه السلام در تفسير اين آيه روايت مي کند که فرموده است: نحن والله بقية تلک العترة: به خدا قسم مائيم باقي ماندگان عترت ابراهيم عليه السلام.

و در آيه ي 133 سوره ي بقره فرمايد:

ربنا وابعث فيهم رسولا يتلو عليهم آياتک و يعلمهم الکتاب و الحکمة و يزکيهم انک أنت العزيز الحکيم.

يعني: (ابراهيم دعا کرد که:) خدايا در ذريه ي من برانگيز پيغمبري را که آيات تو را بر مردم بخواند، و کتاب و احکام تو را به ايشان بياموزد، و ايشان را از اخلاق رذيله پاک نمايد، خدايا تو توانا و حکيم مي باشي.



[ صفحه 63]



در تفسير آن رسيده است که: پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم فرموده است. انا دعوة ابراهيم، يعني منم مصداق دعاي ابراهيم عليه السلام.

اصل - و جعلت له و لهم أول بيت وضع للناس للذي ببکة مبارکا و هدي للعالمين.

ترجمه: و براي او و خانواده ي او جايگاه شريفي قرار دادي، که آن اول خانه و جائي است که براي مردم خلق شده؛ و آن مکه است که مبارک و راهنماي عالميان است.