هر نظام سياسي براي ايفاي وظايف و کارويژه هاي خود، از سه فرآيند نهاده، تبديل وداده (خروجي) تشکيل مي شود. مهم ترين و ارزشمندترين بخش آن، بروندادها(داده ها) و خروجي هايي است که کارآمدي و کارآيي نظام در آنها جلوه گر شده و دستيابي به اهداف و سياست ها مشخص مي گردد.

در تحليل سيستم دولت مهدوي و بررسي کارآيي و کارآمدي آن، توجّه به پيامدها و داده هاي آن (آثار و نتايج) در ابعاد گوناگون، ضروري به نظر مي رسد. براي فهم و درک اين فرايند، نياز به شاخص ها و ملاک هايي است تا ميزان توفيق در انجام وظايف، تحقق اهداف و آرمان ها و جلب رضايت مندي روشن شود. اين شاخص ها در فصل «دولت و سياست از ديدگاه شيعه» بيان شد و اينک فرصت بررسي آنها فراهم آمده است. در ابتدا گفتني است که مهم ترين و بارزترين پيامدها و بروندادهاي نظام سياسي مهدوي در چند انگاره جلوه گر است:

يک. معنويت (اخلاق، معرفت و کمال)؛

دو. عدالت (قسط، عدل و تعادل)؛

سه. عقلانيت (دانش و خردورزي).

چهار. توسعه (رفاه، عمران و آبادي)

اين انگاره ها در عرصه هاي سياست، اجتماع، فرهنگ و اقتصاد به خوبي متبلور و نمايان شده است. با بررسي شاخص ها و معيارهاي جامعه آرماني اسلام، اين ادعا به روشني فهم و اثبات مي شود:

1. ارتباط فرد با خداي متعال: در نظام سياسي مهدوي، اين انگاره، در رأس برنامه ها و سياست ها قرار دارد و همه فعاليت ها و کارويژه هاي دولت در جهت توحيد، عبوديت و عبادت سامان مي يابد. در اين راستا اخلاق و رفتارهاي مردم تغيير و آموزه هاي مذهبي، اخلاقي و عرفاني گسترش و حاکميت مي يابد. تربيت ديني، تهذيب و تزکيه نفوس، دين مداري و ايمان باعث تقرّب به خدا و رسيدن به کمال نهايي (معرفت و وصال الهي) مي شود و بدين وسيله رابطه انسان با آفريدگارش، تصحيح و کامل مي شود. در اين جامعه، شرک، کفر، نفاق، الحاد و دين ستيزي ريشه کن شده و عاملان و کارگزاران فسادهاي ديني و هواپرستي از بين خواهند رفت. در اين روز موعود پايان سرنوشت محتوم شيطان و جبهه باطل است.

2. ارتباط فرد با خود: انسان در جامعه آرماني مهدوي، به کرامت، شخصيت و ارزش واقعي خود پي خواهد برد و به شناختي درست از خود و استعدادها و شايستگي هايش - براي رسيدن به مقام خليفة اللهي - دست خواهد يافت. همه مواهب و امکانات مادي و معنوي در اختيار او و براي بالندگي معنوي و رفاه دنيوي او، قرار خواهد گرفت. دانش، خرد و انديشه او متعالي و رفتار، کردار و گفتارش اخلاقي و متکامل خواهد بود. نتيجه اين معرفت و دانش، باورداشت و شناخت هرچه بيشتر خداوند و درک وظايف، مسؤوليت ها و تکاليف ديني، اخلاقي و سياسي خود است. همچنين دوري از گناه، فساد، جنايت، خونريزي و تجاوز (رذايل اخلاقي) و پايبندي به صداقت و درستي، احسان، نيکي، طاعت و عبادت، رعايت حلال و حرام و... (فضايل اخلاقي) از شاخصه ها و ويژگي هاي بارز اين عصر است.

3. ارتباط فرد با طبيعت: در عصر زندگي، انسان رابطه اي سالم و متعادل با طبيعت خواهد داشت؛ يعني، هم از تمامي مواهب، نعمت ها و گنج هاي سرشار آن استفاده کرده و به زندگي خود سر و سامان خواهد داد و هم از اسراف، تبذير، آلودگي محيط زيست، اتلاف منابع و دست اندازي ناروا به طبيعت دوري خواهد کرد. علاوه بر اين به جهت از بين رفتن گناهان و آلودگي ها و گسترش و فراگيري نيکي ها و فضيلت ها و اعمال صالح، زمين و آسمان نعمت ها و برکت هاي خود را سخاوتمندانه در اختيار انسان ها قرار مي دهد. انسان نيز با خردورزي و انديشه درست در جهان هستي و نيز توجّه به باطن و عمق کائنات و مخلوقات و براي شکر و سپاس اين نعمت ها، طبيعت را پل و معبري براي شناخت و تقرّب به خدا قرار خواهد داد و استفاده او از اختراعات، اکتشافات و لذّات مادي، براساس حکمت، معنويت و عدالت خواهد بود.

4. ارتباط فرد با انسان هاي ديگر: در جامعه موعود جهاني، انسان ها روابطي دوستانه و اخلاقي و براساس دو اصل «عدالت» و «احسان» با هم خواهند داشت. از تجاوز به حقّ همديگر و ظلم و ستم و خيانت دوري جسته و به حقوق، شخصيت و خواسته هاي بجاي ديگران، احترام مي گذارند. در اين رابطه چند سويه، نهادها و رکن هاي مختلف زندگي بشري، مفهوم و معناي واقعي يافته و هر چيز به طور صحيح در جاي خود قرار خواهد گرفت. «نهاد خانواده»، رکن مهم تربيت و پرورش اخلاقي، نهاد «اقتصاد»، رکن توسعه و عمران، «نهاد سياست (دولت)»، عامل ايجاد عدالت و معنويت و نهاد «فرهنگ و دانش»، موجب تعالي و شکوفايي جامعه خواهند بود....

اين جامعه آرماني به درستي در روايات تصوير شده و در ادعيه اهل بيت نيز ويژگي ها و صفات بي نظير آن بيان شده است. محورهاي سه گانه داده ها و پيامدهاي دولت امام مهدي(عج) عبارت است از: