تفاوت آرا ميان شيخيه کرمان و آذربايجان


شيخيّه ي کرمان و آذربايجان، در اعتقادات، خود را پيرو آراي شيخ احمد احسايي و سيّد کاظم رشتي مي دانند، امّا در فروع دين و اعمال، با هم اختلاف نظر دارند. کرماني ها، از شيوه ي اخباريگري پيروي مي کنند و به تقليد از مراجع اعتقاد ندارند، امّا شيخيه ي آذربايجان، به اجتهاد و تقليد معتقدند و از مراجع تقليد خودشان پيروي مي کنند.

البته، در عقايد نيز شيخيّه ي آذربايجان بر خلاف شيخيّه ي کرمان، خود نيز به اجتهاد مي پردازند و آراي شيخ احمد و سيّد کاظم را بر اساس تلقّي خويش از احاديث تفسير مي کنند.

از ديگر اختلافات کرماني ها و آذربايجاني ها، مسئله ي «رکن رابع» است. شيخيّه ي کرمان، اصول دين را چهار اصل توحيد و نبوت و امامت و رکن رابع مي دانند، امّا شيخيّه ي آذربايجان، به شدّت، منکر اعتقاد به رکن رابع هستند [1] و اصول دين را پنج اصلِ توحيد و نبوّت و معاد و عدل و امامت مي دانند. آنان، چنين استدلال مي کنند که شيخ احمد احسايي، در ابتداي رساله ي حياةالنفس، و سيّد کاظم رشتي در اصول عقايد، اصول دين را پنج اصل مذکور مي دانند و در هيچ يک از کتب و رسائل اين دو نفر، نامي از رکن رابع برده نشده است. [2] .


پاورقي

[1] ر.ک: احقاق الحق، ص 167 - 223.

[2] ر.ک: حقايق شيعيان، ص 7 - 47؛ کلمه اي از هزار، غلامحسين معتمدالاسلام، ص 64 - 66، تبريز، چاپخانه ي شفق، 1398 (نقل از: آشنايي با فرق و مذاهب، ص 179-178).