با توجه به مطالب گذشته در مي يابيم:

انتظار، هم «شاخص عقايد حقّه» است، و هم «تبلور کامل تربيتهاي مکتب».

دوره غيبت و انتظار از يک جهت، مانند مدتي است که معلم از کلاس خارج مي شود، تا بنگرد که شاگردان در غياب او چه مي کنند؟ انسان منتظر، بايد همواره مراقب خود باشد، و در علم و عمل بکوشد، و بداند که معلم از کلاس بيرون رفته است، و هر لحظه ممکن است برسد، و او را در آن حال که هست ببيند... بايد هميشه در حالي باشد که رضاي خاطر معلم را فراهم آورد.

نگهباني ايمان

يکي از ابعاد عظيم تکليف حسّاس و بزرگ، در روزگاران غيبت و انتظار، حفظ دين و نگهباني مرزهاي عقيدتي است.

در روزگار طولاني شدن عصر انتظار، ممکن است شبهه هايي در ذهن برخي بيايد، يا شياطين پنهان و آشکار، به سست کردن پايه هاي اعتقادي مردم ـ به ويژه جوانان ـ برخيزند که بايد آنها را از ذهنها و دلها زدود. و نگهبانان ميراث قرآني و فرهنگ اسلامي، بايد در برابر همه اين تهاجمات پايداري کنند و به دفع و رفع اين زيانها و خطرها بپردازند.

عالمانِ حافظ دين، و نگهبانان عقايد مردم از انحراف، «پاسداران» مرزهاي دينند.

تنها دارندگانِ عقيده و عملند که در حوادث پيش از ظهور گم نمي شوند، و دچار ترديد نمي گردند، و به تصديق و تأييد مهدي ـ ارواحنا فداه ـ مبادرت کرده و به سعادت بزرگ مي رسند.

در احاديث از اهميت ايمان، در عصر غيبت، به گونه هايي عجيب ياد شده است، و منتظران مؤمن، داراي مقام و منزلت شمشير زنان در رکاب پيامبر شمرده شده اند، پيامبر اکرم (ص) آنان را برادران خود خوانده است.

دلهاي منتظران مؤمن در سخن امام صادق (ع) چونان قنديلهاي روشن توصيف شده است و آنها را از مردم همه زمانها با فضيلت تر معرفي نموده اند.

عدل و احسان

مسأله ديگري که مسلمان منتظر، بايد در تحقّق و گسترش آن بکوشد، عدل و احسان است.

عدالت در اسلام اصلي است بنيادي و همه گير. آيا مي شود جامعه اي خود را منتظر واقعي عدل جهاني بداند، و خود در روابط، معاملات و حقوق و قوانين عدالت را عملي نسازد، و در راه آن به پا نخيزد؟!

تمرين و رياضت

منتظران با اخلاص در مرحله خود سازي به امر ديگري نيز بايد توجه کنند. آن امر، تمرين زندگي ساده و دور از تن آسايي است، تا بدين گونه با زندگي پيشواي قيام هماهنگ گردند و تاب پيروزي از او پيدا کنند.

با استفاده از بيان نوراني امام صادق (ع) مي توان گفت:

درد آشنايان به همراهي آن پيشواي درد آشنا به پا مي خيزند و جباران را با جنگ، در پرتو ياري خدا از ميان برمي دارند و خود مانند محرومترين محرومان زندگي مي کنند.

قائم و قيام

قيام و ايستادن به هنگام شنيدن نام قائم يعني آمادگي داشتن در هر لحظه براي قيام و مبارزه و جهاد در راه تحکيم عدالت جهاني در رکاب حجّت خدا.