«عاشورا» روز دهم محرم، روز شهادت سالار شهيدان حسين بن علي عليه السلام و فرزندان و اصحاب او در کربلا است. [1] .

در فرهنگ شيعي عاشورا، به جهت واقعه شهادت امام حسين عليه السلام در اين روز، عظيم ترين روز سوگواري و ماتم به حساب مي آيد. در اين روز بزرگ ترين فاجعه و ستم در مورد خاندان پيامبرصلي الله عليه وآله انجام گرفته است، دشمنان اسلام و اهل بيت اين روز را خجسته شمرده، به شادي مي پردازند؛ اما پيروان خاندان رسالت، به سوگ و عزا مي نشينند و بر کشتگان اين روز مي گريند.

امامان شيعه، ياد اين روز را زنده مي داشتند و مجلس عزا بر پا مي کردند و بر حسين بن علي عليه السلام مي گريستند. آن حضرت را زيارت مي کردند و به زيارت او تشويق و امر مي نمودند و روز اندوهشان بود.

البته قبل از شهادت امام حسين عليه السلام، رخدادهايي نيز در اين روز اتفاق افتاده بود؛ چنان که از امام باقرعليه السلام نقل شده است: برخي حوادث مهمي که در روز عاشورا رخ داده، عبارت است از:

1 . روز توبه حضرت آدم و حوا؛

«هَذا اليَوْمُ الَّذي تابَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فيهِ عَلي آدَمَ وَ حَواء».

2 . آرام گرفتن کشتي نوح پس از طوفان و بر زمين نشستن آن؛

«لَزِقَتِ السَّفينَةُ يَوْمَ عاشُوراءَ عَلَي الجُودِيِّ»

3 . شکافته شدن دريا براي بني اسرائيل و غرق شدن فرعون و همراهانش؛

«وَهَذااليَوْمُ الَّذي فَلَقَ اللّهُ فِيهِ البَحْرَ لِبَني اِسْرائيلَ فَاَغْرَقَ فِرْعَوْنَ وَمَنْ مَعَهُ»

4 . روزپيروزي موسي عليه السلام برفرعون؛

«وَهَذا الْيَوْمُ الَّذي غَلَبَ فِيه مُوسيعليه السلام فِرعَونَ»

5 . روز ولادت حضرت ابراهيم عليه السلام؛

«وَهَذا الْيَوْمُ الَّذي وُلِدَ فيهِ اِبراهيمُ عليه السلام»

6 . روز پذيرش توبه قوم يونس عليه السلام؛

«وَهَذَا الْيَومُ الَّذي تابَ اللَّهُ فيهِ عَلي قَومِ يُونُسَ عليه السلام»

7 . روز ولادت عيسي بن مريم عليه السلام.

«وَهَذَا اليَوْمُ الَّذي وُلِدَ فيهِ عِيسَي ابنُ مَريَمَ عليه السلام»

اما مهم تر از همه اين موارد، عاشورا روزي است که قائم آل محمد در آن قيام خواهد فرمود: «وَهَذا اليَومُ الَّذي يَقُومُ فِيهِ القائِمُ عليه السلام» [2] .

امام صادق عليه السلام فرمود: «يَقُومُ القائِمُ يَوْمَ عاشُورا»؛ «قائم در روز عاشورا قيام مي کند» [3] .

امام باقرعليه السلام نيز فرمود: «يَخْرُجُ القائِمُ عليه السلام يَوْمَ السَّبتِ يَوْمَ عاشُوراء يَوْمَ الَّذي قُتِلَ فِيهِ الحُسَينُ عليه السلام»؛ «قائم در روز شنبه روز عاشورا روزي که در آن حسين بن علي عليه السلام کشته شد خروج مي کند». [4] .