غريم


«غريم» در لغت، هم به معناي طلبکار آمده است و هم به معناي بدهکار. [1] .

در روايات فراواني از آن به عنوان يکي از القاب حضرت مهدي عليه السلام ياد شده است. بيشتر به نظر مي رسد مقصود، معناي نخست آن باشد که درباره حضرت به کار رفته است. اين لقب نيز مانند برخي القاب ديگر، از روي تقيّه بوده که هرگاه شيعيان مي خواستند مالي را نزد آن حضرت يا نواب و وکلاي آن حضرت بفرستند، يا وصيت کنند و يا از جانب آن حضرت مطالبه کنند، به اين لقب حضرت را مي خواندند.

شيخ مفيدرحمه الله به اين نکته تصريح کرده، مي نويسد: «کلمه غريم رمزي بود بين شيعه که وقتي حضرت مهدي عليه السلام را از روي تقيّه ياد مي کردند، از آن استفاده مي نمودند». [2] .

بنابراين، استفاده از اين لقب عمدتاً در ارتباطات مالي شيعيان با حضرت مهدي عليه السلام - آن هم در طول غيبت صغري - بوده است. [3] .

در اينجا به برخي از روايات اشاره مي شود:

1. محمد بن صالح گويد: «وقتي پدرم از دنيا رفت و امر به من رسيد، سفته هايي (حواله هايي) نزد پدرم بود که نشان مي داد، مربوط به اموال غريم است.» [4] .

2. اسحاق بن يعقوب گويد: «از شيخ عمري شنيدم که مي گفت: با مردي شهري مصاحبت داشتم و به همراه او مالي براي غريم بود و آن را براي او فرستاد». [5] .

3. محمد بن هارون گويد: «از اموال غريم پانصد دينار بر ذمه من بود». [6] .


پاورقي

[1] مجمع البحرين، ج 6، ص 125؛ لسان العرب، ج 12، ص 436.

[2] الارشاد، ص 354.

[3] کمال الدين و تمام النعمة، ج2، باب45،ح5.

[4] الکافي، ج 1، ص 521، ح 15.

[5] کمال الدين و تمام النعمة، ج2، باب45،ح6.

[6] همان، ح 17.