فرقههاي اسماعيليه


پس از شهادت امام صادق عليه السلام (سال 148 ه .ق)، گروهي مرگ اسماعيل را در زمان آن حضرت انکار کردند و او را امام غايب و امام قائم دانستند. اينان مراسم تشييع جنازه اسماعيل از طرف پدر را براي حفظ جان او تفسير کردند. نوبختي اين گروه را «اسماعيليه خالصه» مي نامد. [1] اين گروه به زودي منقرض شدند.

گروه دوم بر آن شدند که اسماعيل مرده است؛ اما چون در زمان حيات پدرش به امامت رسيده بود، پس از فوتش، امام صادق عليه السلام فرزند او محمد را به امامت نصب کرد. بنابراين پس از شهادت امام صادق عليه السلام، محمد به امامت رسيد. اين گروه به «مبارکيه» معروف گشتند؛ زيرا رئيس آنان «مبارک» نام داشت. [2] .

همين گروه اخير، پس از مدتي به دو فرقه انشعاب يافتند. برخي از آنان مرگ محمد را پذيرفتند و سلسله امامان را در فرزندان او ادامه دادند. برخي ديگر، منکر مرگ محمد بودند و غيبت او را باور داشتند و وي را امام قائم مي پنداشتند. اينان «قرامطه» ناميده مي شوند؛ زيرا لقب رئيس آنها «قرمطويه» بوده است. [3] .

امروزه اسماعيليه به دو طايفه «آغاخانيه» و «بهره» تقسيم مي شوند که بازماندگان دو فرقه نزاري و مستعلوي هستند.

گروه اوّل (قريب به يک ميليون تن) در ايران، آسياي وسطي، افريقا و هند پراکنده اند و رئيس ايشان کريم آقاخان است.

گروه دوم (قريب به پنجاه هزار تن) در جزيرةالعرب و سواحل خليج فارس و سوريه به سر مي برند. [4] .


پاورقي

[1] ر.ک: نوبختي، فرق الشيعه، ص 68.

[2] فرق الشيعه، ص 69 و ر.ک: الفرق بين الفرق، ص 34.

[3] فرق الشيعه، ص 72.

[4] مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامي، ص 53.