منتخب الاثر


کتاب منتخب الاثر، نوشته حضرت آيت اللّه شيخ لطف اللّه صافي گلپايگاني يکي از مراجع تقليد حاضر است. وي اين کتاب را با ذوق سرشار و حسن سليقه تحسين برانگيز خود، در ده فصل و يکصد باب به رشته تحرير در آورده و احاديث وارده از رسول اکرم صلي الله عليه وآله و ائمه اطهارعليهم السلام را با اسلوبي بديع، تنظيم کرده است. ايشان متن کامل احاديث را بدون تقطيع، به صورت کامل و مستند از کتاب هاي چاپي و خطي مورد اعتماد و استناد، با دقت هر چه تمام تر نقل کرده است.

امتياز بزرگ اين اثر ماندگار، به اسلوب کاملاً ابتکاري آن مربوط مي شود. بدين گونه که به هنگام نقل هر حديثي، قسمت هاي مختلف آن را بررسي کرده، يکي از آنها را - که گوياتر، رساتر و مهم تر تشخيص داده است - برگزيده و متن کامل حديث را در بابي که رابطه نزديک تر با محتواي قسمت برگزيده حديث دارد، درج کرده است. سپس سند و متن و منبع آن را در آنجا ذکر کرده و قسمت هاي ديگر هر حديثي را با ابواب صدگانه تطبيق داده است.

در پايان هر بابي نيز تذکر داده که احاديث ياد شده در فلان فصل و فلان باب نيز بر اين موضوع دلالت دارد.

اين شيوه زيبا از آسيب هاي تقطيع حديث محفوظ مانده، حجم کتاب نيز افزايش نيافته و چيزي ناگفته نمانده است.

اين اسلوب سودمند و ديگر امتيازات فراوان کتاب، موجب شده که در طول پنجاه سالي که از تأليف آن گذشته، همواره مورد توجه پژوهشگران قرار بگيرد و در کنار آثار ارزشمندي چون: غيبت نعماني، غيبت طوسي و کمال الدين صدوق از کتاب هاي پايه و مرجع به شمار آيد و به عنوان يک منبع مورد اعتماد و استناد شناخته شود.

ديگر ويژگي هاي کتاب

1. جامعيت کم نظير کتاب (در حجم محدود و صفحات معدود، به 6217 عنوان اشاره نموده است).

2. تتبع بسيار گسترده مؤلف (830 حديث در اين اثر ارزشمند گرد آمده است).

3. دسترسي به منابع فراوان (به رغم محدوديت ايام تأليف، از 94 منبع حديثي شيعه و 63 منبع حديثي عامّه استفاده شده است).

4. مراجعه مستقيم به منابع و پرهيز از اعتماد به نقل ديگران.

5. مراجعه به منابع مختلف براي درج متقن حديث (معمولاً به نقل منبع اصلي بسنده نکرده و اختلاف نسخ را تذکر داده است).

6. مراجعه به نسخه هاي خطي (مانند نسخه هاي مختلف کفايةالاثر که در آن هنگام به چاپ نرسيده بود).

7. توضيح احاديث مشکل در پاورقي

8. توضيح نکات ادبي، لغوي، تفسيري، کلامي و رجالي فراوان در پاورقي ها.

عناوين فصل هاي کتاب:

1. اشاره به احاديثي که به صراحت بر تعداد امامان دلالت مي کند و تصريح دارد که امامان معصوم عليهم السلام به تعداد نقباي بني اسرائيل دوازده تن بودند.

2. احاديث مشتمل بر نويد ظهور آخرين مصلح غيبي، از عترت رسول اکرم صلي الله عليه وآله از تبار حضرت زهراعليها السلام از نسل امام علي عليه السلام از اولاد امام حسين عليه السلام و از صلب امام حسن عسکري عليه السلام.

3. تاريخ ولادت حجّت يزدان، سرگذشت امام گرامي، معجزات حضرت ولي عصرعليه السلام و داستان نيک بختاني که در عهد امام عسکري عليه السلام توفيق تشرف به محضر قبله موعود را پيدا کردند.

4. معجزات حضرت بقية اللّه عليه السلام در غيبت صغري، زندگاني نواب خاصّ و داستان باريافتگان به پيشگاه آن حضرت، پس از شهادت امام حسن عسکري عليه السلام.

5. معجزات حضرت ولي عصرعليه السلام در غيبت کبري و سرگذشت سعادتمنداني که در عصر غيبت کبري به محضر مقدس آن حضرت شرفياب شده اند.

6. کيفيت ظهور، نشانه ها و فتنه هاي پيش از ظهور، سال و ماه و محل ظهور، خروج سفياني و دجّال، صيحه آسماني، کيفيت بيعت و ممنوعيت تعيين وقت.

7. فتوحات بي نظير، ظاهر شدن گنج هاي زير زمين، فرود آمدن حضرت عيسي عليه السلام؛ کشتن دجّال، پيکار با سفياني، تکامل عقل ها، آباداني جهان و پر شدن زمين با عدل و داد.

8. فضايل و مناقب اصحاب خاصّ مهدي عليه السلام (313 نفر) و رشادت و صلابت آنان.

9. مدت حکومت، دعوت، سيرت، خوراک، پوشاک و شيوه زندگي آن حضرت.

10. انتظار فرج، وظايف شيعيان در عهد غيبت، فضيلت درک محضر، پيروي و اعتقاد به آن حضرت، حرمت انکار، کيفيت تسليم بر آن حضرت و برخي از دعاهاي صادره از ناحيه مقدسه.

اين کتاب در مدت پنجاه سال گذشته، ده ها بار در تهران، قم و بيروت تجديد چاپ شده و مورد استفاده، استشهاد و استناد پژوهشگران قرار گرفته است.

توجه خاصّ پژوهشگران به اين اثر ارزشمند، مؤلف بزرگوار را بر آن داشت که بار ديگر مجامع حديثي آن را بررسي کند و يافته هاي جديدي را در جاي جاي کتاب قرار دهد و آن را با گسترش و افزايش چشمگيري، به پژوهشگران تقديم دارد.

اين کتاب اينک در سه مجلد با امتيازهاي فراواني منتشر شده است. [1] .


پاورقي

[1] ر.ک: مقاله برگزيده آثار در طول قرون و آثار، مشعل جاويد، علي اکبر مهدي پور، ص 182 - 175.