يکي ديگر از لقب هاي معروف حضرت مهدي(ع) »منتظَر« است. منتظر به کسي مي گويند که عده اي در انتظار او باشند. بر اين اساس امام عصر(ع) را از آن جهت منتظر مي نامند که شيعيان در انتظار ظهور او به سر مي برند تا پس از اذن ظهور پيدا کردن آن حضرت از طرف خداوند متعال به ياري او بشتابند و او را در فراهم ساختن زمينه تشکيل حکومت عدل الهي، برچيدن بساط ظلم و نابساماني از سرتاسر عالم و برقراري صلح و امنيت واقعي، که آرزوي هميشگي انسان در طول تاريخ بوده است، ياري کنند؛ آنگاه در بستري که به برکت حاکميت عدالت و صلح و صفا فراهم شده است به کسب فضايل اخلاقي و کمالات انساني، که سعادت ابدي او در گرو آراستگي به آنهاست، بپردازند.

درباره علت منتظَر ناميده شدن امام مهدي(ع) رواياتي از طرف ائمه اطهار(ع) نقل شده است از جمله نقل مي کنند.

روزي شخصي از امام باقر(ع) سؤال کرد: اي فرزند رسول خدا به چه دليل مهدي آل محمد(ص) را منتظَر ناميده اند؟ آن حضرت در جواب مي فرمايند:

به اين دليل او را منتظَر مي گويند که آن حضرت دوره غيبت بسيار طولاني خواهد داشت که پيروان مخلص او در طول اين دوره با وجود سختي هاي زيادي که دارد در انتظار ظهور او به سر خواهند برند اين در حالي است که بسياري از افراد ترديد کننده، قيام و ظهور او را منکر خواهند شد...1

علاوه بر روايات در مجموعه زيارات و ادعيه نيز از آن حضرت با لقب منتظَر ياد شده است به عنوان نمونه در بخشي از دعاي ندبه مي خوانيم:

أَينَ المُنتَظَرُ لأقامَةِ الأمتِ وَالعِوَجِ؟

کجاست آن امامي که مردم به منظور برطرف ساختن اساس کژي ها و انحراف ها در انتظار او به سر مي برند؟

يا در زيارت صاحب الامر(ع) آمده است:

اَلسلامُ عَلَي القائِمِ المُنتَظَرِوَ العَدلِ المُشتَهَرِ.

درود بر آن قيام کننده اي که جهانيان در انتظار اويند و سلام بر آن امام عادلي که عدالتش سرتاسر عالم را فراخواهد گرفت...2

6 - منتظِر:

امت اسلامي در برخي از روايات به عنوان امت »منتظِر« ناميده شده است؛ چون هميشه آنها در انتظار مهدي موعود(ع) به سر مي برند. امام صادق(ع) به ابوابصير در ضمن روايتي در اين باره مي فرمايند:

اي ابو بصير! خوشا به حال شيعيان و پيروان قائم ما اهل بيت؛ چون آنها در زمان غيبت او منتظر ظهور او هستند و وقتي آن حضرت ظهور نمايند در زمان ظهورش مطيع و فرمانبردار او خواهند بود. آنان اولياي خدايند و هيچ ترس و اندوهي بر آنها وجود ندارد.3

در بسياري ديگر از روايات و تعابير دعاها از خود امام زمان(ع) با لقب »منتظِر« ياد شده است. به عنوان مثال در دعاي روز عيد فطر عبارتي به اين صورت به چشم مي خورد:

أللّهم، صلّ علي وليّک المنتظِر امرَک، المنتظِر لِفَرَجِ اَوليائِکَ...

بار خدايا! بر ولي خودت درود فرست آن ولي که منتظِر فرمان توست و همواره در آرزوي گشايش کار دوستان تو در حال انتظار به سر مي برد.4

براين اساس چون امام منتظر مانند مردم، خود نيز در انتظار صدور اذن الهي به سر مي برد تا قيام نموده و جهانِ گرفتار دربند و جور و ستم ستمگران و ظالمان را از وضع نابساماني که دارد رهايي بخشد و اهداف بلند انبياي الهي را، که همانا هدايت و کمال پيدا کردن مردم جهان است، محقق سازد لذا به اين جهت او را هم منتظِر مي نامند. مردم منتظرند امامشان ظهور کند تا در رکاب او از طريق پيروي از رهنمودها و دستورات او به امنيت و عدالت و رفاه و آسايش برسند. او انتظار مي کشد تا لحظه ظهور فرا رسد و به اين ترتيب دوران رنج و اندوه بشر پايان يابد و حاکميت ارزش هاي الهي و فضيلت اخلاقي در سرتاسر عالم تحقق پيدا کند و از اين رهگذر زمينه تعالي معنوي و رشد کمالات واقعي انساني فراهم شود.

آن حضرت در برخي از دعاهاي عارفانه اي که از ايشان به يادگار مانده است آرزوها و اهداف خود را بيان کرده و شوق و اشتياق غيرقابل وصف خود را براي تحقق يافتن واقعه ظهور به نمايش گذشته اند. در يک مورد آن حضرت مي فرمايند:

پروردگارا بر محمد و آل محمد(ص) درود فرست و دوستانت را با تحقق بخشيدن به وعده هايي که به آنان داده اي گرامي بدار و آنان را به آرزوهايي که داشته اند برسان؛ زيرا که مهلت حاکميت ستمگران در نظر ما به پايان رسيده است و ما از آنچه که خشمگين هستي خشمگينيم و همواره در ياري حق کوشاييم. ما به صدور فرمان تو مشتاقيم و چشم به راه تحقق وعده هايي که داده اي هستيم .

... خداوندا به اين قيام اذن صادر کن و راه هاي آن را هموار ساز و تحقق شايسته آن را آسان گردان، برنامه آن را به ما بياموز و سپاهيان و ياوران اين قيام را تائيد کن. قدرت و توانايي ات را به ستمگران و زورگويان هرچه زودتر آشکار ساز و شمشير انتقامت را به سر دشمنان کينه توز فرود آور...5

باز در جاي ديگر مي فرمايد:

اي نور روشنايي ها و اي تدبير کننده کارها... براي من و پيروانم در سختي ها گشايشي قرار بده و از غم ها و اندوه ها راه نجاتي فراهم ساز... خداوندا وعده هايي که به من داده اي تحقق بخش... و فرج مرا زود برسان و به قدرت و نصرتت فتح بزرگ را نصيب گردان.6

نتيجه آن که: از ديد روايات در جامعه اسلامي عصر غيبت هم امام و هم امت، هر دو منتظرند، امت در انتظار امام خود است و مي خواهد هرچه زودتر او از پس پرده غيب به درآيد و راه نجات از نابساماني ها را به انسان ها بياموزد و امام نيز در حال انتظار به سر مي برد، تا اجازه ظهورش فرا رسد، تا انقلاب حيات بخش خود را آغاز کند و به آرمان هاي انبيا و اوليا، که ستمگران مانع تحقق آنها در طول تاريخ بشريت شده اند، جامه عمل بپوشانند.



پي نوشت ها :

1-بحارالانوار، ج 51، ص 30

2- مفاتيح الجنان، ص 1055

3-»يا ابابصير طوبي لشيعة قائمنا المنتظرين لظهوره في غيبته...:« همان، ج 52، ص 150

4- مکيال المکارم، ج 2، ص 81

5- الصحيفة المهدية. ص 115، 53، 52...؛ بحارالانوار، ج 85 و ص 233

6-همان