اشاره :

در بخشهاي قبلي اين سلسله مقالات، با برخي نشانههاي مخصوص سال ظهور امام عصر(عج) آشنا شديم و اينک به بررسي سلسله رويدادهايي ميپردازيم که در آخرين ماههاي پيش از ظهور آن حضرت رخ ميدهد.

ادامه حوادث ماه رجب

3 ـ قيام يماني (از علايم حتمي ظهور)

احاديث شريف ما جنبش يماني را به عنوان پرچم هدايت معرفي ميکنند که همزمان با شورش سفياني در شام، او هم در يمن قيام کرده و مردم را به حق و حقيقت دعوت ميکند و اجابت دعوتش واجب است. پس از حرکت به سمت عراق و شام و ملاقاتش با سيّد خراساني، در جنگ با سفياني او را ياري ميرساند. يماني از فرزندان زيدبن عليبنالحسين(ع) است.

از امام باقر(ع) روايت شده که فرمودند:

خروج سفياني و يماني و سيد خراساني در يک سال و يک ماه و يک روز است که مانند دانههاي تسبيح به دنبال هم ميآيند و جنگ همهجانبهاي رخ ميدهد. واي بر کسي که در مقابل آنها بايستد! در ميان اين پرچمها هيچ کدام به اندازه پرچم يماني بر حق نيست؛ چرا که شما را (به تبعيت از) امامتان دعوت ميکند. پس از قيام يماني خريد و فروش اسلحه براي مردم و به خصوص مسلمانان ممنوع ميشود و هرگاه (يماني) قيام کرد به سوي او حرکت کن و بشتاب که آن را پرچم هدايت خواهي يافت. احدي از مسلمانان اجازه ندارد با او مقابله کند و هر کس چنين کند، جهنمي است؛ چرا که يماني به حق و صراط مستقيم دعوت ميکند. 1

در آن زمان اوضاع کلي جهان، در يک جنگ بزرگ فرهنگي تمدنها خلاصه ميشود که ميدان اين جنگ شام، فلسطين، عراق، ايران و حجاز است. در اين معرکه دو دسته و دو سپاه در برابر يکديگر به مبارزات سياسي ـ نظامي مشغولند و اين دو دسته عبارتند از: ياوران حضرت مهدي(ع) و زمينهسازان قيام ايشان در يک سوي ميدان و حرکت سفياني و ياري رسانان غربي او و به تعبير روايات روميان و يهوديان در سوي ديگر ميدان. هدف اين جنگ بزرگ تمدنها و کانون بحرانهاي سال ظهور حضرت مهدي(ع) قدس است.

با اين حساب اينطور نيست که جنبش حضرت مهدي(ع) ـ که از مسجدالحرام و مکه مکرمه شروع ميشود ـ اولين حرکتي باشد که هدفش رسيدن به مسجدالاقصي در فلسطين است، بلکه گل سرسبد و تاج سر تمام حرکتهاي امت اسلامي است که به سوي قدس در شتابند. در واقع بايد ابتداي حرکت امت اسلام براي رهايي قدس را از ايران توسط سيد خراساني و از يمن توسط رهبر مسلمانشان يماني دانست که البته روايات حرکت يماني را هدايتجويانه و نماد هدايت توصيف ميکنند.

4 ـ قيام سيد خراساني

پرچمهاي خراسان يا پرچمهاي سياه که در اين لشکر جمعي از ياران حضرت مهدي(ع) تحت فرماندهي سيد خراساني وجود دارد. امام باقر(ع) در حديثي طولاني ميفرمايند:

... سفياني لشکري را به سوي کوفه ميفرستد که هفتاد هزار نفرند آنها در آنجا به قتل و کشتار و اسارت مردم ميپردازند در چنين شرايطي پرچمهايي از سوي خراسان به رهبري سيد خراساني نمايان ميشوند که منزلگاهها را با سرعت چشمگيري طي کرده و پشت سر ميگذارند و در ميان آنها عدهاي از اصحاب حضرت مهدي(ع) هستند 2 .

اميرالمؤمنين(ع) ميفرمايند:

فرج را از سه چيز انتظار داشته باشيد: اختلاف اهل شام بر سر آن چيزي که در ميان آنهاست، پرچمهاي سياه از خراسان و هراس و سردرگمي مردم در ماه رمضان 3 .

و آن حضرت(ع) در حديث طولاني ميفرمايند:

وقتي سپاه سفياني به سمت کوفه خارج ميشود آنها را براي (درگيري و پيروزي بر) اهل خراسان ميفرستد که آنها هم به جهت (ياري) حضرت مهدي(ع) خارج شدهاند. سفياني و سيد خراسانيِ حامل پرچمهاي سياه به هم ميرسند. در خط مقدم سيد خراساني، شعيب بن صالح است که او با سفياني درباب اصطخر (منطقه شيراز که نقطه مقابل فرو رفتگي خليج فارس است) ميان آنها جنگ خانمان برانداز و شديدي صورت ميگيرد که پرچمهاي سياه پيروز شده و لشکر سفياني متواري و فراري ميشوند. به دنبال آن مردم آرزوي (آمدن) مهدي(ع) را ميکنند و او را ميجويند. او هم در مکه قيام ميکند در حالي که پرچم رسولالله(ص) را به همراه دارد و آن هم در زماني که مردم از قيام او به خاطر شدت و مدّت بلايا و فتنهها مأيوس شدهاند. 4

احاديث نام و اوصاف برخي از فرماندهان سپاه خراسان را چنين بيان ميکند:

سيد خراساني، رهبر سياسياي که در دست راستش خالي دارد، قائد اعظم و سيد بزرگواري است که پرچمهاي نهضت به نقش او منقوش گشتهاند. شعيب بن صالح جوان گندمگون و تيز فهمي از اهالي تهران که سرپرستي نيروها را برعهده دارد. گنجهاي طالقان که همان جوانان منطقه طالقان (شمال تهران) هستند و اصحاب حضرت مهدي(ع) خواهند شد و احاديث صفت بارز آنها را گنج الهي بودن آنها برشمردهاند. 5

روايات به اين امر اشاره دارند که ايرانيان پس از طولاني شدن جنگ با دشمنان خود؛ با سيدي هاشمي که شعيب بن صالح را به عنوان فرمانده سپاه خويش برگزيده بيعت ميکنند. احاديث، ميدان جنگ ايرانيان با دشمنانشان را در خارج آن سرزمين؛ يعني عراق و شام و فلسطين بيان ميکند که حاکي از ثبات سياسي آنها در داخل کشور ميباشد؛ البته به جز آشفتگي مختصري که به واسطة جريان «قرقيسيا» در وضعيت ايران به وجود ميآيد. از آنجا که اين واقعه اساساً جنگ ميان سفياني، ترکها، بعضي از غربيان و بخشي از سپاهيان و نيروهاي عراقي است و با توجه به اينکه ايرانيان با ميدان و معرکة جنگ فاصله چنداني ندارند تصميم ميگيرند در آن شرکت کنند وليکن به جهت بهبود وضعيت داخلي از قرقيسيا صرفنظر ميکنند و به کشور خود بازگشته و براي مقابله با سفياني که در غايله قرقيسيا پيروز شده مهيا ميشوند.

هدف قيام ايرانيان آزادي قدس است که پس از عبور از عراق آن را فتح کنند. احاديث از حرکتي دستهجمعي و ملّي از منطقه اصطخر خبر ميدهند که پس از حوادث حجاز و خروج حضرت مهدي(ع) ميباشد و اهل مشرق براي استقبال از ايشان براي عبور از عراق و رسيدن به مکه راهي ميشوند که حضرت در اصطخر با آنها ملاقات کرده و آنها هم در همانجا با ايشان بيعت ميکنند و به همراهي او با سفياني ميجنگند 6 .

5 ـ نمايان شدن بدني کاملاً واضح در قرص خورشيد و دستي که از آسمان اشاره ميکند.

الف ـ خارج شدن سر و سينة مردي در قرص خورشيد

امام باقر(ع) ذيل اين آيه که:

اِن نَشَاء نُنَزِّل عَلَيهِم مِنَ السَّماءِ آيَةً فَظَلَّت اَعناقُهُم لَها خاضِعين 7 .

اگر بخواهيم آيهاي را از آسمان بر آنها نازل ميکنيم که گردنهاي خود را خاضعانه در مقابل آن فرود آورند 8 .

فرمودند:

خداوند با آنها چنين خواهد کرد.

راوي ميگويد: پرسيدم آنها چه کساني هستند؟

فرمودند:

بنياميه و پيروان آنها منظور سفياني و يارانش است.

راوي ميگويد باز پرسيدم: آن آيه چيست؟ حضرت جواب دادند:

ثابت ماندن خورشيد از ظهر تا وقت عصر و خارج شدن سينه و صورت مردي در قرص خورشيد که با حسب و نسبش (براي مردم) شناخته شده است. اينها در زمان سفياني است و پس از آن او و پيروانش هلاک ميشوند 9 .

اين حديث به خوبي تبيين ميکند اين علامت پس از خروج سفياني است و سفياني هم همانگونه که بيان شد در ماه رجب خروج ميکند. علاوه بر اين امام صادق(ع) طي حديث ديگري تصريح ميکنند که اين نشانه در ماه رجب واقع ميشود و ميفرمايند:

سالي که در آن صيحه و فرياد آسماني واقع ميشود، قبل از آن آيهاي در ماه رجب نمايان ميشود.

راوي ميگويد: پرسيدم آن آيه چيست؟ فرمودند:

چهرهاي که در ماه (و به قولي خورشيد) و دستي نمايان ديده ميشود 10 .

اين بدن کامل و نمايان (سينه و صورت) همان کسي است که نداهاي سهگانه ماه رجب ـ همانگونه که خواهيم ديد ـ را سر خواهد داد.

از امام رضا(ع) نقل کردهاند که ضمن حديثي طولاني ميفرمايند:

... و صداي سومي که (با آن) بدني واضح و نمايان در قرص شمس ديده ميشود. 11

برخي از علما معتقدند که اين پيکر همان بدن مطهر اميرالمؤمنين(ع) است که مردم ايشان را ميشناسند.

شيخ محمد نجفي در کتاب بيانالائمه (ج 3، ص 48) چنين نظري را بيان ميکنند. و بعضي ديگر ميگويند حضرت مسيح است که اين نظر را حجةالاسلام علي کوراني در کتاب الممهّدون للمهدي (ص 37) بيان کردهاند. که اين نظر قابل قبولتر به نظر ميرسد.

ب ـ دستي که در آسمان ظاهر شود و اشاره ميکند: هذا... هذا... اين ( حق است ) اين ( حق است ) ...!

بعضي از روايات اين نشانه را از علايم حتمي شمردهاند:

امام صادق(ع) در حديثي بلند و طولاني فرمودند:

و دستي که از آسمان طلوع کرده و نمايان ميشود از علايم حتمي است. 12

آن حضرت در تييين علامتهاي روز موعود چنين ميفرمايند:

دستي از آسمان بر حکومت و امير آن زمان دلالت کرده که مردم به آن خواهند نگريست. 13

چقدر امامان بزرگوار(ع) بلند مرتبهاند که صدها سال قبل ما را از اين جريانات باخبر کردند. بدن و دست معجزهاي الهي است و در حالي که انسان در عصر کنوني ثابت کرد ميتواند صحبتهايش را با اختراعات و اکتشافات و علم خويش از سطح ماه به زمين منتقل کند از آنها بيشتر قدرتنمايي کند، از خداوندي که از مخلوقاتش مسلماً داناتر و تواناتر است، اين مطلب خيلي عجيب و غيرقابل تصور نخواهد بود.

6 ـ نداهاي سهگانه

سه نداي آسماني را همه در ماه رجب ميشنوند:

نداي اول: ألا لعنة الله علي القوم الظالمين؛ بدانيد لعنت خدا شامل حال جمعيت ظالم و ستمکار ميشود.

نداي دوم: يا معاشرالمؤمنين أزفة الآزفة؛ اي گروه مؤمنان! قيامت (ظهور) نزديک شده است.

نداي سوم: بدن آشکار و نماياني ندا ميدهد:

ألا إن الله بعث مهدي آل محمد(ص) للقضاء عليالظالمين ؛ بدانيد که خداوند مهدي آل محمد(ص) را براي اجراي قضاي خود بر ستمکاران برانگيخت و فرستاد.

امام رضا(ع) طي حديثي طولاني فرمودند:

ندايي ميآيد که هر دور و نزديکي آن را ميشنود؛ براي مؤمنان رحمت و براي کافران عذاب است.

حسن بن محبوب که راوي است، ميگويد: به حضرت عرض کردم: پدر و مادرم به فدايتان آن ندا چيست؟

فرمودند:

سه ندا در رجب خواهد بود. اولين آنها چنين است: بدانيد که لعنت خدا شامل ستمکاران است و دومين آنها: اي گروه مؤمنين قيامت (ظهور) نزديک شده است و سومين بدني آشکارا در قرص خورشيد، مشاهده ميشود که ندا در ميدهد که خداوند فلان بن فلان را براي هلاک و نابودي ستمکاران برانگيخته است و در اين زمان فرج و گشايش مؤمنين خواهد آمد و خداوند سينههايشان را شفا داده و سختي و غم و غصه را از قلبهايشان ميزدايد. 14

قريب به اين مضمون از امام باقر(ع) نقل شده است که فرمودهاند:

خداوند تبارک و تعالي با پديد آوردن اين آيات، انکارکنندگان را مبهوت و متحير خواهد کرد.

و امام صادق(ع) چنين ميفرمايند که:

سالي که در آن صيحه آسماني واقع ميشود پيش از آن آيهاي در رجب خواهد بود.

از ايشان پرسيدند: آن آيه چيست؟

فرمودند: چهرهاي که در ماه نمايان ميشود و دستي که آشکارا اشاره ميکند و ندايي که از آسمان هر کس آن را به زبان خويش ميشنود. 15

با توجه به آنچه گفته شد ميتوان ميان ندا و صيحه تفاوت قايل شد؛ چرا که صيحه در ماه رمضان واقع ميشود و به شکل نداي جبرئيل(ع) است در حالي که نداهاي سه گانه در ماه رجب پديد ميآيند و نداي چهارمي در ماه محرم و روز ظهور حضرت خواهد بود و به خلاف نداهاي چهارگانه در ماههاي رجب و محرم صيحه ماه رمضان در زمرة علايم محتوم به شمار آمده است.

7 ـ ثابت ماندن خورشيد و خسوف ماه در شب بدر (نيمه ماه)

از علايم غير حتمي سال ظهور ثابت ماندن خورشيد و حرکت نکردن آن از ظهر تا عصر يکي از روزهاي ماه رجب است. همچنين در شب بدر اين ماه، خسوف و ماه گرفتگي رخ خواهد داد.

از امام پنجم(ع) در مورد اين آيه که اگر بخواهيم از آسمان بر آنها آيهاي نازل ميکنيم 16 پرسيدند که آن آيه چيست؟ حضرت فرمودند:

ثابت ماندن خورشيد از ظهر تا هنگام عصر... که اينها در زمان سفياني است و به دنبال آن، او و قوم و پيروانش هلاک خواهند شد 17 .

اين نشانه به خوبي از خروج و شورش سفياني در ماه رجب حکايت ميکند؛ چرا که اين علامت در زمان او اتفاق ميافتد. سکون خورشيد در آسمان هر چند براي مدت کمي رخ ميدهد، ولي معجزهاي عجيب از ناحيه خداوند متعال است. از طرفي مردم به آن واقعه از طولاني شدن ناگهاني مدت روز پي ميبرند. و از طرف ديگر تابش نامتعارف و بيش از حد گرما و حرارت خورشيد به زمين باخبر ميشوند. پديد آمدن چنين نشانهاي آسماني در ماه رجب خبر از هلاکت و درهم کوبيده شدن سفياني و سپاهيان و حزب و پيروانش ميدهد.

تأکيد بر ثابت ماندن خورشيد در ماه رجب ناظر به همزماني اين حادثه با خروج سينه و صورت مردي در قرص خورشيد است که قبلاً در زمرة حوادث ماه رجب از آن ياد کرديم. و همانطور که پيش از اين گفتيم همه اينها در زمان سفياني رخ ميدهد.

از جمله ديگر حوادثي که در ماه رجب رخ ميدهد ماه گرفتگي در شب بدر اين ماه است:

ام سعيد اخمسيه به امام صادق(ع) عرض ميکند: يابن رسولالله(ص) فدايتان شوم! نشانهاي از خروج و قيام حضرت مهدي(ع) در اختيارم بگذاريد و به من مرحمت کنيد. حضرت به من فرمودند:

امسعيد! وقتي ماه در شب بدر ماه رجب گرفته شود و خسوف رخ دهد، مردي پس از آن خروج کند و به دنبال آن حضرت مهدي(ع) قيام خواهند کرد. 18

قبلاً گفته شد که علامت و نشانه نماياني بدن مردي در خورشيد هم در ماه رجب واقع ميشود و پس از آن صيحه آسماني در ماه رمضان پديد خواهد آمد.

ادامه دارد



پي نوشتها :

1. الغيبة، نعماني، ص171، بحارالانوار، ج52، ص232.

2. الغيبة، نعماني، ص187.

3. بحارالانوار، ج52، ص229، يومالخلاص، ص645.

4. بشارةالاسلام، ص184؛ يومالخلاص، ص651، السفياني فقيه، ص77.

5. الممهدون للمهدي، ص54.

6. جهت کسب اطلاعات بيشتر راجع به قيام سيد خراساني و احاديث و روايات مربوط ميتوانيد به فصل سوم کتاب الممهدون للمهدي ، حجةالاسلام علي کوراني و يا ترجمة کتاب عصر ظهور ايشان مراجعه کنيد.

7. سوره شعراء(26) آيه4.

8. الارشاد، شيخ مفيد، ج2، ص373؛ اعلام المهدي، ص428؛ بحارالانوار، ج52، ص221؛ المهدي الموعود، ص53؛ يوم الخلاص،ص517؛السفياني،فقيه، ص121.

9. الغيبة، نعماني ص169؛ بحارالانوار، ج52، ص233؛ بشارةالاسلام، ص120.

10. الغيبة، نعماني، ص172؛ بشارةالاسلام، ص120.

11. يومالخلاص، ص519؛ بحارالانوار، ج52، ص233 با الفاظي ديگر.

12. الغيبة، نعماني ص120؛ الغيبة، شيخ طوسي، ص2680؛ بحارالانوار، ج52، ص289؛ بشارةالاسلام، ص16.

13. الغيبة، نعماني ص169؛ يومالخلاص، ص541.

14. سوره شعراء(26) آيه 4.

15. بحارالانوار، ج52، ص221.

16. بيان الائمه(ع)، ج2، ص695.

ُدّها عَلي اَدبارِها 19 .

اي کساني که به شما کتاب داده شده در عين حال که آنچه را که در ميان شماست تصديق ميکنيد به چيزي که آن را نازل کرديم ايمان بياوريد قبل از آنکه چهرههايي را محو کرده و آنها را به پشت برگردانيم. 20

امام صادق(ع) فرمودند:

وقتي سفياني بر مناطق پنجگانه مسلط شد، نه ماه بشمريد که به زعم هشام آن مناطق پنجگانه دمشق، فلسطين، اردن، حمص و حلب هستند. 21

اميرالمؤمنين (ع) فرمودند:

... سفياني خروج ميکند و به اندازه مدت حمل يک زن يعني نه ماه حکومت ميکند. از شام قيام ميکند و اهل شام به جز عدة کمي از ساکنان آنجا که اهل حقند بقيه مطيع او ميشوند با سپاهي درنده و خونآشام به مدينه ميآيد تا اينکه به صحراي مدينه ميرسد و خداوند آنها را در آن فرو ميبرد. و اين است معناي اين آيه که:

وَ لَوتَري اِذ فَزِعُوا فَلافَوتَ وَاُخِذُوا مِن مَکانٍ قَريبٍ 22 .

در هنگام بيچارگي اگر آنها را ببيني بدون هيچ وقفهايازمکاننزديکيدچار ] عذاب [ ميشوند. 23

و امام صادق(ع) فرمودند:

گويي سفياني و ياران او را ميبينم که بساطش را در محلههاي شما در کوفه پهن کرده و منادي او ندا ميدهد که هر کس سر شيعه علي را بياورد هزار درهم ميگيرد. (به دنبال اين حرف) همسايه به همسايهاش حمله ميکند و ميگويد اين از آنهاست و گردنش را ميزند و هزار درهم ميگيرد. و فرمانروايي بر شما در آن روز تنها از آن زنازادگان است. گويي من به صاحب برقع (روبند) مينگرم.

راوي پرسيد: صاحب برقع کيست؟ فرمودند:

مردي که خودتان خواهيد گفت او روبند زده است به سمت شما ميآيد، شما را ميشناسد و شما او را نخواهيد شناخت از تکتک شما عيبجويي خواهد کرد؛ چرا که او زنازادهاي بيش نيست. 24

پس از تبيين جنبش سفياني با کمک روايات شريفه و با توجه به کثرت اشاره و مطالب راجع به آن و اينکه بعضي از آيات قرآن کريم در مورد اين جريان است تأکيد ميشود که: سفياني واضحترين، محکمترين و قابل اعتمادترين نشانه در روايا