زمان طولاني و دامنه فراگير


غيبت صغري از دو جهت با غيبت کبري تفاوت دارد:

الف) از نظر زماني ر غيبت صغري بيش از هفتاد سال به طول نيانجاميد.

ب) از نظر گستره شعاعي اين غيبت، غيبتي همه جانبه نبوده و دامنه آن محدود بوده است يعني اين پنهاني، عموميت تام نداشت. بلکه کساني بودند که با امام در تماس بوده اند که اينان نايبان خاصّ امام بشمار مي روند.

گاهي نيز گروهي از مردم به وسيله آن نايبان خاص به ديدار امام دوازدهم نائل مي شدند.

ولي در غيبت کبري، ديگر احدي از مردم وسيله ارتباط بين آن حضرت و مردم نيست و هر کس چنين ادعايي کند از درجه اعتبار ساقط است چنانکه در نامه آن حضرت به آخرين نايب خاص مذکور است.

البته تشرف به محضر آن حضرت در اين زمان، ممکن است بلکه در مواردي بسيار صورت پذيرفته است.

ولي در تمام اين تشرّفات ارتباط يک طرفه بوده است بدين معنا که امام زمان (عج) خودشان بعضي از مؤمنين را به اين نعمت متنعّم فرموده اند بدون آنکه وي را نايب خود قرار داده باشند از سوي ديگر نيز مردم هيچ گونه اراده اي قهري در تشرف خدمت آن حضرت ندارند.