بدون ترديد «مهدويّت» همواره براي جامعه اسلامي يک مسأله قرآني و روايي شناخته شده و قطعي بود. به جهت استواري اين واقعيت عقيدتي - ديني در جامعه اسلامي، در تاريخ اسلام با شخصيت هايي روبه رو مي شويم که طرفداران افراطي آنان، براي پيشرفت دنيوي و سياست خويش، آنها را به عنوان مهدي نجاتبخش مطرح ساختند! از دگر سو با عناصري آشنا مي شويم که بر اثر انگيزه هاي جاه طلبانه، وسوسه قدرت و شهرت و دنياطلبي، به دروغ ادعاي مهدويّت نمودند و خود را همان مهدي نجات بخش - که قرآن و روايات نويد آمدن او را داده است - معرفي کردند.

اين افراد به اعتباري بر چهار دسته قابل تقسيم اند:

1. گروهي از اينان از نظر نسب، هويت، هدف و مذهب ناشناخته اند.

2. جمعي با کارهاي جنون آميز خويش، خود را از نظرها ساقط کردند.

3. برخي نام و نشان و دعوت و پيروانشان از صفحه روزگار به گونه اي محو شده که نشاني از آنها نيست.

4. عده اي نيز مرده اند؛ اما نام و يادي از آنان هست.