مستضعف عملي


اينها کساني اند که حق را تشخيص داده؛ اما خفقان محيط از آنان اجازه عمل و اقدام را سلب کرده است. به تعبير ديگر اينها کساني اند که نيروهاي بالفعل و بالقوه دارند، اما از ناحيه ظالمان و جباران، سخت در فشار قرار دارند. با اين حال در برابر بند و زنجير - که بر دست و پاي آنان نهاده اند - ساکت و تسليم نيستند و پيوسته تلاش مي کنند تا دست جباران و ستمگران را کوتاه سازند و آيين حق و عدالت را برپا کنند.

خداوند به چنين گروهي، وعده ياري و حکومت در زمين داده است: «وَنُريدُ اَنْ نَمُنَ عَلي الَّذينَ استُضْعِفُوا فِي الاَرْضِ وَنَجْعَلهم اَئمةً وَنَجْعَلَهُم الوارثين»

«اراده ما بر اين قرار گرفته است که به مستضعفان نعمت بخشيم وآنان را پيشوايان و وارثين روي زمين قرار دهيم». [1] .

بدون ترديد هرگز در اين آيات، سخن از يک برنامه موضعي و خصوصي مربوط به بني اسرائيل نيست؛ بلکه بيانگر قانون کلي براي همه عصرها و قرن ها و همه اقوام و جمعيت ها است.

اين بشارتي براي همه انسان هاي آزاده و خواهان حکومت عدل و داد و برچيده شدن بساط ظلم و جور است.

نمونه اي از تحقّق اين مشيت الهي، حکومت بني اسرائيل و زوال حکومت فرعونيان بود ونمونه کامل تر آن حکومت پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله و يارانش بعد از ظهور اسلام بود. حکومت پابرهنه هاوتهي دستان با ايمان و مظلومان پاکدل که پيوسته از سوي فرعون هاي زمان خود، موردتحقير و استهزا وتحت فشار وظلم وستم بودند.

سرانجام خداوندبه دست همين گروه، دروازه هاي قصرهاي کسراها و قيصرها را گشود و آنان را از تخت قدرت به زير آورد و بيني مستکبران را به خاک ماليد.

نمونه «گسترده تر» آن ظهور حکومت حق و عدالت در تمام کره زمين، به وسيله حضرت مهدي عليه السلام است. اين آيه از جمله آياتي است که به روشني بشارت ظهور چنين حکومتي را مي دهد. از اين رو در روايات اسلامي مي خوانيم: ائمه اهل بيت عليهم السلام در تفسير اين آيه شريفه، اشاره به آن ظهور بزرگ کرده اند.

در اين باره امام علي عليه السلام مي فرمايد: «دنيا پس از چموشي و سرکشي به ما روي مي کند؛ چونان شتر ماده بدخو که به بچه خود مهربان گردد. [پس آن حضرت آيه مذکور را تلاوت فرمود]». [2] .

در حديث ديگر آن امام بزرگوار در تفسير آيه فوق فرمود: «هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ اللَّهُ مَهْدِيَّهُمْ بَعْدَ جَهْدِهِم فَيَعِزَّهُمْ وَيُذِّلُ عَدُوَّهُم»؛ [3] «اين گروه آل محمد هستند، خداوند مهدي آنان را بعد از زحمت و فشاري که بر آنان وارد مي شود، بر مي انگيزد و به آنها عزّت مي دهد و دشمنانشان را ذليل و خوار مي کند».


پاورقي

[1] قصص (28)، آيه 5.

[2] نهج البلاغه، حکمت، 209.

[3] کتاب الغيبة، ص 184؛ بحارالانوار، ج 51، ص 54.